Het roer moet om! Hiermee kondigde DE STAD de avond ‘Hout is hot’ aan en afgemeten aan de hoeveelheid bezoekers waren velen het met ons eens. Het zoeken naar alternatieven voor beton, staal, aluminium en kunststoffen in de vorm van hernieuwbare grondstoffen is in een versnelling gekomen in de race om de hoeveelheid CO2 terug te dringen. De uitzending ‘Houtbouwers’ van VPRO Tegenlicht was dan ook een ongekend succes. Tijdens ‘Hout is hot’ wilden we vooral laten zien wat bouwers, architecten, woningbouwverenigingen en ontwikkelaars beweegt om hout toe te passen. We hadden ons geen betere locatie kunnen wensen en waren te gast in de raadzaal van het Stadhuis met zijn prachtige, eeuwenoude houtconstructie.
Pablo van der Lugt van Green Matters inspireerde met zijn verhaal over de onontkoombare keuze voor hout als grondstof in de bouw. Niet alleen als constructiemateriaal in de vorm van CLT (Cross Laminated Timber, ofwel KLH – kruislings verlijmd hout) maar ook als gevel- en afwerkingsmateriaal. Vanwege de groeisnelheid is bamboe vaak nog een betere keuze, zelfs ondanks de transportafstanden. Wanneer alles wordt meegewogen (milieuimpact, snelheid, besparing op de fundering, uitstraling, levensduur, mogelijkheid tot upcycling, etc.) is hout waarschijnlijk nog steeds iets duurder dan conventioneel bouwen, maar het omslagpunt komt snel dichterbij. Pablo onderbouwt zijn betoog met een overvloed aan cijfers die maar tot één conclusie leiden: hout is hét alternatief en langer wachten kan niet meer! Bekijk hier zijn TED-talk om te zien hoe zijn aanpak is.
Directeur-bestuurder Elisabeth ter Borg van woningcorporatie Fien Wonen (Vijfheerenlanden / Hardinxveld-Giessendam) heeft bouwen met hernieuwbare grondstoffen tot een van hun belangrijkste uitgangspunten benoemd. Het besef dat het traditionele bouwproces niet meer voldoet vanwege de eindigheid van de beschikbare grondstoffen dwingt haar tot rigoreuze keuzes. Deze overtuiging moest echter nog wel rijpen bij de andere betrokkenen binnen de corporatie en dat kostte vooral tijd. De maatschappelijke verantwoordelijkheid van een corporatie brengt ook met zich mee dat de keuze voor massieve houtbouw niet ten koste van alles kon worden bereikt; het mocht maximaal 10% duurder zijn dan traditioneel. Op dit moment wordt onder andere getest hoe de schaalvergroting voordelen kan opleveren. Hun toekomstgerichtheid blijkt verder uit de verregaande inspraak van bewoners en de inspanningen die Fien Wonen doet om (intrinsiek) gemotiveerde aannemers op te leiden om te bouwen in massief hout. Lees hier het interview met haar in Houtwereld over CO2-opslag.
Architecte Lidewij Lenders vormt samen met Marije ter Steege en Sonja Spruit het Amsterdamse bureau MAATworks en was de derde spreker van de avond. Haar passie voor ‘bewust en gezond wonen’ heeft ze al in vele projecten laten zien, waaronder meerdere woningen uitgevoerd in (massief) kruislaaghout. Haar motivatie is onder andere gegroeid uit de zoektocht naar het bouwen van een betaalbare rijwoning in Amsterdam. Deze ervaring leverde behalve inzicht in de kosten vooral kennis op over hoe hout een veel grotere meerwaarde kan hebben. Dit speelt tijdens het bouwproces en in de gebruiksfase voor de bewoners; het ontbreken van marges tijdens de bouw kan namelijk worden benut om een zeer strak ontwerp te realiseren. Dit geeft de architect ook de mogelijkheid om een grotere rol (terug) te pakken in het proces; het aandeel van een hoofdaannemer kan worden geminimaliseerd omdat de architect een groot deel van de bouwvoorbereiding zelf doet. Een taxatie liet bovendien zien dat een woning in CLT veel hoger gewaardeerd wordt dan een traditionele woning in beton of kalkzandsteen. Behalve meer comfort en belevingswaarde is er dus ook een grotere toekomstwaarde; een factor die tot voor kort nauwelijks werd onderkent!
Wethouder Rik van der Linden sloot als gastheer de avond af en deed uit de doeken hoe de gemeente Dordrecht omgaat met duurzaamheid en circulariteit. De belangrijkste vraag daarbij is of de (gemeentelijke) overheid het gebruik van hout actief moet stimuleren. Het aanwezige publiek heeft daarover geen eenduidige mening, maar het overlaten aan de markt krijgt niet veel bijval. Een actief gemeentelijk beleid is er op dit vlak momenteel niet, maar wel onderwerp van discussie.
De wereld is duidelijk in beweging en het gebruik van hout zal spectaculair gaan toenemen is de algemene verwachting. Afgaande op de positieve reacties heeft deze avond daar in ieder geval een bescheiden bijdrage aan geleverd.
Beelden van de bijeenkomst zijn hieronder te bekijken.
